کیست تخمدان از شایع ترین علل مراجعه بانوان به متخصص زنان می باشد و یکی از نشانه های رایج آن درد زیر شکم می باشد که از بیشترین علائم کیست تخمدان در دوران پریودی، برای مراجعه افراد به پزشک است. نشانه های دیگری نیز وجود داشته که در ادامه این مقاله به بررسی هر کدام از آنها می پردازیم.
کیست تخمدان به کیسه ای پر از مایعات در تخمدان گفته می شود که عارضه بسیار شایعی بوده و در اغلب موارد نشانه خاصی ندارد. در خیلی از کیست های تشکیل شده در تخمدان، به علت عملکرد طبیعی تخمدان ها اتفاق افتاده و کاملا بی ضرر می باشد و ممکن است به مرور زمان از بین رود.
نشانه ها و علائم کیست تخمدان در دوران پریودی
علامت های نشان دهنده کیست تخمدان در دوران پریودی و غیر این زمان تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته و از جمله آن شامل نمونه های زیر است:
- درد در هنگام رابطه جنسی
- پریودهای نامنظم و با فاصله زمانی های طولانی
- درد ناگهانی و شدید لگن
- تورم و نفخ شکم
- تخلیه نشدن درست روده
- خون ریزی غیر طبیعی
- مشکل در بارداری
- تهوع و استفراغ
- احساس پری بعد از غذا
- تمایل زیاد به ادرار کردن
نحوه تشخیص کیست تخمدان توسط پزشک زنان
بطور کلی افراد زمانی به پزشک متخصص زنان مراجعه می کنند که با علائمی نظیر نا منظم شدن سیکل های قاعدگی همراه می باشند و ابتدا پزشک شرح حالی از بیمار دریافت کرده و زمان دقیق پریود آن را جویا می شود و سپس روش های تشخیصی برای این عارضه را ارائه داده که شامل مراحل زیر است:
ابتدا پزشک برای بررسی وضعیت تخمدان ها و احتمال وجود کیست و اندازه و تعداد آن نیاز به انجام سونوگرافی داشته که به بیمار آن را توصیه می کند.
پس از انجام سونوگرافی و بررسی دقیق آن توسط پزشک متخصص زنان، کیست ها و تعداد و نوع آن بررسی شده و پس از تشخیص، روش مناسب درمانی ارائه می شود.
در صورت مشکوک شدن پزشک به سرطانی بودن کیست ها، آزمایشات دیگری مانند آزمایش خون تجویز شده که ممکن است علت آن ناشی از عوامل غیر سرطانی مانند آندومتریوز، عفونت لگن و فیبروم باشد.
بیشتر بدانید: کیست سینه
راه پیشگیری از کیست تخمدان چیست؟
از آنجایی که کیست فیزیولوژیک یک فرآیند طبیعی تخمک گذاری می باشد، روشی برای پیشگیری از این روند وجود ندارد. تنها میتوان با کمک داروها و قرص های ضد بارداری، رژیم غذایی مناسب و داشتن تحرک مناسب در پیشگیری و درمان این عارضه موثر بود.
چه زمانی زنان به کیست تخمدان مبتلا می شوند؟
کیست تخمدان بطور معمول در سنین باروری بانوان اتفاق می افتد و در این گروه سنی این کیست ها از نوع بدخیم نمی باشد. عموما کیست هایی که در زنان یائسه تشکیل می شود، احتمال خطر و ابتلا به سرطان تخمدان را دارد. کیست تخمدان در هر سن و حالتی از افراد امکان ابتلا داشته، بنابر این در صورت مشکوک بودن به این عارضه، سریعا به پزشک متخصص زنان مراجعه نمایید.
سایز کیست های تخمدان
کیست های تخمدان دارای اندازه و سایز متفاوتی می باشند، همچنین این کیست ها متفاوت و متنوع بوده که هر کدام منحصر به خود است. اندازه کیست در نحوه انتخاب درمان فرد موثر می باشد و تنها در زمانی جراحی پیشنهاد می شود که اندازه کیست بیش از ۵۰ تا ۶۰ میلی متر باشد. درمان می تواند در کیست های مختلف، متفاوت و متغیر باشد. برای مثال یک کیست معمولی ممکن است تا ۱۰ سانتی متر بوده و همچنان در تخمدان باقی بماند، اما کیست های سرطانی در اندازه های کوچک تر، از بدن خارج می شود.
اندازه کیست های فانکشنال بطور معمول بین ۲ تا ۵ سانتی متر است، اما در بعضی از موارد این کیست ها به ۸ تا ۱۲ سانتی متر نیز می رسد.
کیست های درموئید در حدود ۱.۸ میلی متر می باشند و رشد کندی دارند، اما گاهی اوقات سایز آن به ۸ تا ۲۵ میلی متر می رسد. کیست های اندومتریوما کوچک هستند، اما مانند سایر کیست ها ممکن است در برخی مواقع بیشتر از سایز نرمال خود بزرگ شوند.
تفاوت کیست فیزیولوژیکی و کیست پاتولوژیک چیست؟
کیست فیزیولوژیک یک رویداد طبیعی در بدن بوده و زمان تولید مثل به شما کمک می کند و در زمان چرخه قائدگی و انتقال به چرخه بعدی، این کیست ها ظاهر شده و سپس از بین می رود. در سونوگرافی تخمدان این کیست ها قابل تشخیص از یکدیگر بوده و قابلیت تفکیک دارد. در مواقعی که کیست پاتولوژیکی شکل می گیرد، با کمک دارو و تشخیص پزشک این کیست ها باید درمان و برداشته شوند.
آیا همه زنان به کیست تخمدان مبتلا می شوند؟ در واقع به دلیل عملکرد طبیعی تخمک گذاری در بانوان، کیست ها تشکیل شده که برای رشد تخمدان و هورمون های استروژن و پروژسترون بسیار مهم می باشد، اما زمانی که این کیست ها در تخمدان غیر طبیعی باشند، منجر به ایجاد مشکل در فرد می شود.
روش های تشخیص کیست تخمدان چیست؟
در صورتی که با هر کدام از علائم ذکر شده در بالا به پزشک مراجعه نمایید، برای بررسی دقیق تر کیست تخمدان در شما، پزشک متخصص از یکی از موارد زیر برای تشخیص درمان استفاده می کند.
- سونوگرافی
- آزمایش خون و بررسی هورمون ها
- سی تی اسکن لگن
- تست بارداری
- سونوگرافی داپلر
- ام آر آی
راه های درمان کیست تخمدان
راه های درمان کیست تخمدان مختلف بوده و بسته به نظر پزشک دارد. در کیست تخمدان عملکردی بطور معمول نیاز به درمان نداشته و در عرض ۸ تا ۱۲ هفته از بین می روند. تنها در هنگام تکرار مکرر این کیست ها و ایجاد مشکلاتی برای فرد، پزشک برای این افراد از قرص های ضد بارداری استفاده می کند. بهترین دارو برای کیست تخمدان امکان ایجاد کیست های جدید را کمتر کرده و همچنین کیست های موجود را کاهش می دهد. در مواردی نیز ممکن است پزشک از جراحی لاپاراسکوپی لگن برای درمان کیست های تخمدان استفاده نماید و این درمان تنها در هنگامی است که یکی از موارد زیر صورت گرفته است:
- کیست های تخمدانی که از بین نمی رود و همچنین علائمی را در بدن فرد ایجاد نمی کند
- کیست های ساده تخمدان که دارای اندازه ای بزرگتر از ۱۰ سانتی متر است
- کیست های که اندازه آن در حال افزایش می باشد
- کیست هایی که در دوران یائسگی ایجاد می شوند.
