هیسترکتومی به برداشتن رحم در پزشکی گفته می شود. از این روش در مواقعی مانند عفونت، دردهای مزمن و سرطان رحم استفاده می شود و به دلایل متفاوت برای بعضی افراد این عمل انجام می شود. بسته به تشخیص پزشک و نوع بیماری، میزان برداشتن رحم نیز متفاوت می باشد و در برخی مواقع بخشی از رحم و در بیشتر موارد کل رحم برداشته می شود، در کنار آن نیز ممکن است به تشخیص پزشک، تخمدان و لوله های رحمی آن خارج شود. هیسترکتومی در مواقعی که بیماری غیر سرطانی می باشد، معمولا بعد از موفق نشدن در سایر روش های درمانی در نظر گرفته می شود، چرا که منجر به برداشتن رحم و عدم دوره های قاعدگی و بارداری می شود.
هیسترکتومی به چند روش انجام می شود؟
عمل برداشتن رحم در سه نوع مختلف می باشد که بسته به این داشته که کدام ساختار و یا اندام برداشته می شود. در ادامه به بررسی هر کدام از این روش ها می پردازیم:
هیسترکتومی کامل: این مدل با برداشتن کل رحم همراه با دهانه رحم می باشد.
هیسترکتومی جزئی: به روشی گفته می شود که قسمت فوقانی رحم برداشته شده و دهانه رحم باقی می ماند. این روش برای مواقعی می باشد که بخواهید دهانه رحم خود را حفظ کرده و یا در صورتی که حین جراحی مشکلاتی برای برداشتن دهانه رحم وجود داشته و عمل را پیچیده تر کند، از این روش استفاده می شود. در مواقعی که شخص سابقه پاپ اسمیر غیر طبیعی دارد، ممکن است در آینده بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار گیرد و تصمیم به برداشتن رحم بصورت کامل گزینه بهتری برای شخص می باشد.
هیسترکتومی رادیکال: این روش برای افرادی بکار برده می شود که سرطان در آن فرد تشخیص داده شده و منجر به برداشتن کل رحم و بافت های اطراف آن که پارامتریوم نام دارد، می شود.
سالپینگو اووفرکتومی به زمانی گفته می شود که علاوه بر برداشتن رحم، به تشخیص پزشک یک یا هر دو تخمدان نیز به همراه لوله های فالوپ برداشته شود.
چرا عمل هیسترکتومی انجام می دهیم؟
برداشتن رحم یکی از جراحی های رایج در بین خانم ها بوده که با تشخیص پزشک و به دلیل انواع بیماری های دستگاه تناسلی زنان انجام می شود. علت این جراحی به بیماری ها و عوامل مختلفی بستگی داشته که در زیر به بررسی هر کدام از آنها می پردازیم:
فیبروم رحم
فیبروم های رحم در واقع رشد سلول های غیر سرطانی در رحم می باشد که منجر به برداشتن رحم شده و از سری دلایل شایع برای این جراحی محسوب می شود. فیبروم ها باعث درد و خونریزی شدید در فرد شده و در ابتدا پزشک با کمک داروها و روش های کم تهاجمی مانند میومکتومی اقدام به درمان می کند. در روش میومکتومی صرفا فیبروم ها برداشته شده و رحم دست نخورده باقی می ماند. در حالتی که سایر روش ها با شکست روبرو شده و یا فیبروم ها مجددا شروع به رشد نمایند، گزینه ای جز هیسترکتومی یا برداشتن رحم باقی نمی ماند.
سرطان
یکی از عللی که منجر به برداشتن رحم شده و حدود ۱۰ درصد از علل هیسترکتومی را منجر می شود، سرطان است که در صورت ابتلا به سرطان هایی مانند رحم، دهانه رحم، تخمدان ها و آندومتر این روش درمانی انجام می شود. استفاده از این روش بسته به میزان پیشرفت سرطان و سلامت فرد دارد. در مواقعی که شیمی درمانی و پرتو درمانی به نتیجه نرسیده باشد، پزشک جراحی را توصیه می کند. در واقع در زمانی که آزمایش ژن BRCA مثبت باشد، هیسترکتومی توصیه می شود تا خطر ابتلا به سرطان در آینده کاهش یابد.
آندومتریوز
در این بیماری، بافتی که بطور معمول رحم را می پوشاند، در خارج از آن رشد می کند. آندومتریوز، منجر به ناباروری و نازایی شده و همچنین دردهای شدید و پریودهای نامنظم را به دنبال دارد. در چنین مواقعی پزشک قبل از اقدام به برداشتن رحم، از هورمون درمانی و برداشتن بافت آندومتر استفاده می کند.
آدنومیوز
این عارضه زمانی رخ می دهد که پوشش رحم به داخل عضله رحم رشد کند، این بیماری باعث ضخیم شدن دیواره رحم شده و در نهایت درد و خونریزی زیادی را به دنبال دارد. این عارضه معمولا بعد از یائسگی از بین می رود ولی در مواقعی که علائم فرد شدید باشد، ممکن است به درمان نیاز داشته و معمولا برای رفع آن در ابتدا از داروهای مسکن و یا هورمونی استفاده کرده و در مواقعی که داروها موثر واقع نشود، برداشتن رحم بهترین راه درمان می باشد.
افتادگی رحم
افتادگی رحم در مواقعی اتفاق می افتد که رحم از محل طبیعی خود به سمت پایین حرکت کرده و به داخل واژن بیافتد. این حالت بیشتر برای خانم هایی است که چندین زایمان طبیعی انجام داده اند. همچنین در افراد چاق و یا زنان یائسه بروز می دهد و نشانه های رایج افتادگی رحم شامل فشار لگن، مشکلات روده و ادراری می باشد. درمان افتادگی رحم به شدت افتادگی بستگی داشته و در ابتدا با کمک تمرینات در خانه قابل درمان بوده و همچنین پزشک می تواند بافت های ضعیف لگن را با یک جراحی کم تهاجم ترمیم نماید. در مواقعی که این روش ها موثر واقع نشود و یا راه حل مناسبی نباشد، عمل هیسترکتومی تنها راه درمانی می باشد.
بیشتر بدانید: هر آنچه نیاز است درباره چسبندگی لگن بدانیم
هایپرپلازی
هایپرپلازی یعنی ضخیم شدن بیش از حد پوشش داخلی رحم که این بیماری به دلیل داشتن استروژن بیش از حد نرمال ایجاد می شود. ممکن است در مواقعی هایپرپلازی منجر به سرطان رحم شود و همچنین خونریزی شدید و قاعدگی نا منظم را به دنبال دارد. در ابتدا پزشک هورمون درمانی را پیشنهاد داده و در صورتیکه هایپر پلازی با خطر سرطان همراه باشد، از هیسترکتومی استفاده می شود.
خونریزی غیر طبیعی
در مواقعی که خونریزی قاعدگی شدید و نامنظم و مکرر داشته باشید، برداشتن رحم می تواند بهترین گزینه درمانی باشد. این خونریزی ها به دلایل مختلفی مانند فیبروم، تغییرات هورمونی، سرطان، عفونت و بیماری های دیگر همراه است.
عفونت
نوعی باکتری که منجر به بیماری التهابی لگن می شود، دردهای شدید لگنی را به دنبال دارد. در صورت ابتلا به عفونت های لگنی یا PID، این عفونت ها بطور معمول با آنتی بیوتیک قابل درمان می باشد. اما در مواقعی که گسترش پیدا نکند، به رحم آسیب می رساند. زمانی که PID شدید باشد، پزشک هیسترکتومی را توصیه می کند.
مراقبت های بعد از عمل هیسترکتومی
یکی از نکات مهم بعد از برداشتن رحم، داشتن یک زندگی سالم و تغذیه درست می باشد که می توانید از عادات غذایی مفید استفاده کرده و وزن خود را کنترل نمایید.
تغذیه سالم:
- مصرف کلسیم به میزان کافی
- استفاده از سبزیجات متنوع در هر وعده غذایی
- مصرف حبوبات و غلات زیاد
- استفاده از چربی و پروتئین به میزان کافی
کاهش میزان استرس:
- استراحت و خواب کافی داشته باشید
- فعالیت های غیر ضروری را کنار بگذارید
- به اندازه کافی آب مصرف نمایید
