از مهم‌ترین بخش‌های اندام تناسلی آقایان بیضه است که وظیفه تولید اسپرم و هورمون تستوسترون را برعهده دارد. آناتومی مرد در هر دو بیضه یکسان نیست. از شایع‌ترین مشکلات بیضه، می‌توان به واریکوسل اشاره کرد. معمولا بعد از بلوغ ابتلا به این بیماری بیشتر می‌شود، زیرا جریان خون در بیضه‌ها افزایش می‌یابد. همچنین واریکوسل بیشتر در بیضه سمت چپ رخ می‌دهد. از آنجا که علت ناباروری تعداد زیادی از افراد، وجود بیماری واریکوسل در مردان است، در این مقاله به بررسی کامل آن و درمان واریکوسل می‌پردازیم.
بیماری واریکوسل چیست؟
زمانی که وریدهای داخل اسکروتوم بزرگ می‌شوند، واریکوسل اتفاق می‌افتد. اسکروتوم کیسه‌ای از پوست است که بیضه‌ها را نگه می‌دارد. وریدها (سیاه رگ‌ها) شبکه پامپینیفرم نامیده می‌شوند. از هر ۱۰۰ مرد ده تا پانزده نفر مبتلا به این بیماری هستند. این وریدها مانند وریدهای واریسی هستند (وریدهای پیچ خورده و متورم که در ساق پا یافت می‌شوند). از آنجا که مسیر و زاویه سیاه‌رگ بیضه سمت چپ طولانی و عمودی‌تر از بیضه سمت راست است، واریکوسل بیشتر در سمت چپ ایجاد می‌شود.
علائم واریکوسل
اکثر مردان مبتلا به این بیماری، هیچ علامتی ندارند. نشانه‌های احتمالی ممکن است موارد زیر باشند:
- درد: درد یا ناراحتی دردناک که هنگام ایستادن یا در اواخر روز بیشتر است. دراز کشیدن اغلب درد را تسکین می‌دهد.
- توده‌ای در اسکروتوم: اگر واریکوسل به اندازه کافی بزرگ شده باشد، ممکن است توده‌ای مانند کیسه کرم در بالای بیضه قابل مشاهده باشد. واریکوسل کوچکتر با لمس کردن قابل تشخیص است.
- اندازه متفاوت بیضه‌ها: بیضه آسیب دیده ممکن است به طور قابل توجهی کوچکتر از بیضه دیگر باشد.
- ناباروری: بعضی از واریکوسل‌ها باعث ایجاد اختلال در پدر شدن فرد می‌شود.
واریکوسل به دلایل زیادی نگران کننده است. زیرا ممکن است باعث رشد کند بیضه سمت چپ در دوران بلوغ شود. همچنین علت مشکلات باروری در حدود ۴ مرد از هر ۱۰ مردی باشد که در اولین فرزند خود دچار مشکل شده‌اند. این بیماری باید در اسرع وقت تشخیص داده شده و توسط متخصص اورولوژی درمان شود.
علت واریکوسل
دلایل زیادی برای این بیماری ارائه شده است. دریچه‌های موجود در رگ‌ها ممکن است به خوبی کار نکنند یا از بین رفته باشند. اگر جریان خون کند باشد یعنی امکان ورود و خروج خون به شکل طبیعی وجود نداشته باشد، خون در وریدها جمع می‌شود و واریکوسل بوجود می‌آید. همچنین وریدهای بزرگ‌تر که از بیضه‌ها به سمت قلب حرکت می‌کنند، در سمت چپ و راست به طور متفاوتی بهم متصل می‌شوند (آناتومی هر دو بیضه باهم تفاوت دارد). بنابراین فشار بیشتری به سمت چپ نیاز است تا خون از طریق سیاه رگ‌ها به سمت قلب جریان یابد. اگر خون به سمت عقب جریان یابد یا در رگ‌ها جمع شود، می‌تواند باعث تورم آنها شود.
به ندرت غده لنفاوی متورم یا توده‌های دیگر در پشت شکم، جریان خون را مسدود می‌کند. این منجر به تورم ناگهانی وریدهای کیسه بیضه می‌شود که اغلب دردناک است. این حالت خطرناک‌ترین بیماری واریکوسل است.
بیشتر بخوانید : علت بروز بواسیر در مردان چه چیزی می تواند باشد ؟
انواع واریکوسل
براساس موقعیت این بیماری به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم‌بندی می‌شود. واریکوسل اولیه زمانی اتفاق می‌افتد که ورید اسپارماتیک داخلی چپ و سیاه‌رگ کلیوی یک ستون خونی با فشار بالا را تشکیل دهد. این پیکربندی از خروج خون از وریدهای کیسه بیضه به گردش خون سیستمیک جلوگیری می‌کند. این جمع‌شدن خون باعث متورم شدن یا گشاد شدن سیاه رگ‌ها می‌شود و واریکوسل بوجود می‌آید. واریکوسل ثانویه زمانی رخ می‌دهد که توده‌ای در کیسه بیضه جریان خون را در ورید اسپارماتیک داخلی مختل کند.
درجه‌های واریکوسل
- گرید یک
در این دسته، سیاه رگ‌های ناکارآمد قابل مشاهده نیستند. پزشک زمانی که بیمار مانور والسالوا را انجام می‌دهد، آن را در طول معاینه پزشکی تشخیص می‌دهد. در مانور والسالوا، فرد نفس خود را حبس می‌کند و در این بازه به طور همزمان زور هم می‌زند.
- گرید دو
این بیماری در این درجه هنوز قابل مشاهده نیست، اما می‌تواند در طول معاینه پزشک حتی بدون مانور والسالوا احساس شود.
- گرید سه
واریکوسل در این نوع به راحتی قابل مشاهده است و برای شناسایی آنها نیازی به معاینه پزشک نیست.
در صورتی که متخصص اورولوژی معاینه فیزیکی را انجام دهد، واریکوسل قابل لمس نباشد و پزشک چیزی را احساس نکند، با استفاده از انجام سونوگرافی بیماری تشخیص داده می‌شود که به آن واریکوسل ساب کلینیکال گفته می‌شود.
راهکار درمانی واریکوسل
اکثر واریکوسل‌ها نیاز به درمان خاصی ندارند. در صورت وجود درد و تورم، پزشک برای تسکین آن داروی ضد التهابی تجویز می‌کند. همچنین پوشیدن لباس‌های زیر راحت به کاهش درد کمک می‌کنند. گاهی اوقات پزشک تشخیص می‌دهد که بیضه تحت تاثیر این بیماری قرار گرفته است و داروهای مسکن هم تاثیر زیادی نکرده است، جراحی را به بیمار پیشنهاد می‌دهد. جراحی‌ها شامل مسدود کردن جریان خون در وریدهای شبکه پامپینیفرم است و تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شوند.
واریکوسلکتومی میکروسکوپی
در این روش جراح یک برش یک سانتی‌متری بالای کیسه بیضه ایجاد می‌کند. با استفاده از میکروسکوپ، جراح تمام وریدهای کوچک را می‌بندد و از مجرای دفران، شریان‌های بیضه و تخلیه لنفاوی محافظت می‌کند. انجام این عمل ۲ تا ۳ ساعت طول می‌کشد و بیمار در همان روز به منزل مرخص می‌شود.
واریکوسلکتومی لاپاراسکوپی
با این روش جراح لوله‌های نازکی را در شکم وارد می‌کند و بستن ورید را انجام می‌دهد. از آنجا که در شکم وریدهای کمتری برای بستن وجود دارند، این روش کوتاه‌تر است و تقریبا ۳۰ تا ۴۰ دقیقه طول می‌کشد.
آمبولیزاسیون پوستی
در این روش درمانی که کمتر رایج است، رادیولوژیست برای وارد کردن لوله، رگ کشاله ران یا گردن بیمار را برش می‌دهد. پزشک و رادیولوژیست برای هدایت آنها از اشعه ایکس استفاده می‌کنند و یک بالون یا سیم‌پیچ را از طریق لوله وارد آن می‌کنند. این کار جریان خون واریکوسل را مسدود کرده و آن را کوچک می‌کند. این کار با بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
اگر می خواهید در ارتباط با درمان قطعی واریکوسل بدانید مقاله زیر را مطالعه کنید.
مزایای درمان واریکوسل با جراحی
هدف از جراحی بستن وریدهای آسیب‌دیده برای هدایت جریان خون به وریدهای سالم است. این امکان‌پذیر است زیرا دو سیستم شریان و ورید دیگر، گردش خون را به کیسه بیضه تامین می‌کند. نتایج درمان ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- بیضه آسیب دیده به اندازه استاندارد و نرمال برمی‌گردد.
- تعداد اسپرم‌ها بهبود می‌یابد و بی‌نظمی‌های اسپرم اصلاح می‌شود.
- جراحی باروری یا کیفیت مایع منی را برای لقاح آزمایشگاهی بهبود می‌بخشد.
بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد زگیل تناسلی
خطرات ناشی از جراحی
ترمیم این بیماری خطرات نسبتا کمی دارد که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تجمع مایع در اطراف بیضه (هیدروسل)
- عود واریکوسل
- عفونت
- آسیب به شریان
- درد مزمن بیضه
- تجمع خون در اطراف بیضه (هماتوم)
واریکوسل و ناباروری
ناباروری یکی از عوارض شایع واریکوسل است. اگر شما و همسرتان برای باردار شدن مشکل دارید، در مورد مراجعه به متخصص بیولوژی تولید مثل با پزشک خود صحبت کنید. در صورتی که واریکوسل باعث درد شما شده است یا در تلاش برای بچه‌دار شدن هستید، سراغ جراحی بروید. با پزشک خود در مورد اینکه کدام درمان برای شما مناسب است صحبت کنید.
