کیست بارتولن یکی از بیماری های زنان است که معمولا در بانوان ۲۰ الی ۳۰ سال دیده میشود. بارتولن دو غده به اندازه نخود است که در دو طرف ناحیه تناسلی قرار گرفته اند. وظیفه غدد بارتولن، ترشح مایعات و مرطوب نگه داشتن ناحیه تناسلی به ویژه در هنگام رابطه جنسی است. این عارضه زمانی ایجاد میشود که مجرای بارتولن مسدود شود و غدد به حالت کیست تغییر شکل دهند.
عارضه بارتولن معمولا خوش خیم است و خطرناک نیست؛ اما لازم است که از آن پیشگیری و در صورت بروز، برای درمان آن اقدام شود. در این مطلب به دلایل ایجاد این عارضه، پیشگیری و درمان آن اشاره خواهیم کرد.
نحوه ایجاد کیست بارتولن
غدد بارتولن در دو طرف دهانه واژن و زیر لابیاها قرار گرفته اند و نقش مهمی در ترشحات واژن دارند. مایعاتی که توسط این غدد تولید میشوند از طریق لوله های بارتولن تخلیه میشوند. گاهی اوقات در مسیر مجرای این غدد کیست هایی ایجاد میشود که جلوی خروج ترشحات را میگیرند و باعث جمع شدن مایعات در غدد میشوند. در این حالت کیست بارتولن ایجاد میشود که معمولا تورم لابیا را به همراه دارد.
علت ایجاد کیست بارتولن
این عارضه معمولا در اثر مسدود شدن مجراهای خارج کننده ترشحات بوجود می آید. اینکه این مجاری به چه دلیل مسدود میشوند هنوز بطور دقیق مشخص نیست، اما این عارضه در برخی موارد میتواند در اثر عفونت های جنسی مانند سوزاک یا کلامیدیا ایجاد شود.
این عارضه معمولا در ۲ نفر از هر ۱۰ زن دیده شده و در اکثر موارد از سن ۲۰ الی ۳۰ سالگی ایجاد میشود. بنابراین احتمال بوجود امدن آن با افزایش سن کاهش پیدا میکند.
بیشتر بخوانید: شناخت انواع بیماری عفونی زنان و پیشگیری از آنها
ظاهر کیست بارتولن
کیست بارتولن معمولا با تورم همراه است و به شکل یک برجستگی زیر پوست دیده میشود. کیست بارتولن در لبه واژن قرار دارد و معمولا باعث متورم شدن یک لبه واژن و ناهموار شدن ظاهر آن میشود. این کیست ممکن است با عفونت همراه باشد و ظاهری چرکی یا مایع مانند داشته باشد.
اندازه کیست بارتولن ممکن است به اندازه یک نخود و در برخی موارد ممکن است به بزرگی یک توپ گلف باشد.
علائم کیست بارتولن
عارضه بارتولن در بسیاری از مواقع بدون علامت است و قابل تشخیص نیست. اما این عارضه اگر بزرگ یا عفونی شود، میتواند مشکلاتی را به همراه داشته باشد. معمولا این عارضه در صورت پیشرفت، با درد در هنگام رابطه جنسی و یا راه رفتن همراه است. از جمله علائمی که کیست بارتولن به همراه دارد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد تورم در لبه واژن (معمولا در یک طرف)
- قرمزی و تورم در ناحیه واژن
- درد هنگام راه رفتن
- احساس درد در هنگام برقراری رابطه جنسی
- احساس برامدگی در ناحیه واژن
- تب (در صورت بروز عفونت)
راه تشخیص کیست واژن چیست؟
در مواقعی که این کیست ها دارای علائم ظاهری می باشند، توسط خوده شخص قابل تشخیص بوده و در صورت نداشتن نشانه ظاهری توسط پزشک متخصص زنان قابل تشخیص می باشند. پزشک با کمک آزمایشات مخصوص، به بررسی آن پرداخته که یکی از این موارد نمونه برداری از ترشحات واژن است. بعد از این آزمایش پزشک متوجه عفونت شما شده و در افراد زیر ۴۰ سال پزشک می تواند بافت برداری انجام دهد.
عوامل زمینه ساز کیست بارتولن
- داشتن روابط جنسی با افراد متعدد
- عدم استفاده از کاندوم و انتقال عفونت های جنسی
- دختران و زنانی که سابقه بارداری نداشته اند
- افرادی که یکبار سابقه زایمان را داشته اند
- خانم های ۲۰ الی ۳۰ ساله
درمان کیست بارتولن
این عارضه در برخی موارد خود به خود از بین میرود. در بسیاری مواقع نیز در صورت بروز عفونت، پزشک برای فرد آنتی بیوتیک تجویز میکند. اگر فرد مبتلا کمتر از ۴۰ سال سن داشته باشد و بارتولن برای او مشکل خاصی ایجاد نکرده باشد، نیازی به درمان با دارو نیست.
روش های درمانی معمول:
نشستن در آب
نشستن در وان آب گرم معمولا به افرادی که دارای کیست بارتولن هستند کمک میکند. این کار باید به مدت یک هفته، روزی ۳ الی ۴ بار تکرار شود. نشستن در آب باعث میشود تا کیسه به مرور تخلیه شود.
استفاده از آنتی بیوتیک
در مواردی که کیست عفونی است و در اثر عفونت های جنسی بوجود آمده، پزشک ممکن است در کنار نشستن در وان حمام، برای فرد آنتی بیوتیک تجویز کند.
پماد برای کیست بارتولن
استفاده از پماد نیز از دیگر روش های درمان کیست بارتولن محسوب میشود. فرد باتوجه به تشخیص پزشک ممکن است در کنار آنتی بیوتیک از پمادهای مخصوص نیز استفاده کند.
جراحی کیست بارتولن
طی جراحی کیست بارتولن، از وسیله ای مخصوص استفاده میشود (Catheter). این وسیله با بی حسی موضعی برای فرد جاگذاری میشود و همانند سوند عمل میکند. این وسیله بعد از یک هفته به مرور باعث تخلیه ترشحات جمع شده در بارتولن میشود. این وسیله ممکن است تا چند هفته در بدن باقی بماند. این درمان بی خطر و سرپایی است و در مت زمان کوتاهی در مطب پزشک انجام میشود.
برداشتن کیست بارتولن
کیست بارتولن ممکن است با جراحی برطرف نشود و مجدد بازگردد. در این حالت ممکن است نیاز باشد تا غدد بارتولن بطور کل برداشته شوند. این روش معمولا برای بانوان جوان انجام نمیشود؛ زیرا غدد بارتولن در ایجاد ترشحات واژن نقش مهمی را ایفا میکنند.
بیشتر بخوانید: فیبروم رحم چیست؟
عوارض کیست بارتولن:
از عوارض مهم این بیماری آبسه می باشد که در مواقعی اتفاق می افتد که کیست آلوده شود. در بیشتر مواقع این کیست ها به راحتی درمان می شود و تنها در زمانی که به آن توجه نشود امکان ابتلا به آبسه را افزایش می دهد.
آیا کیست بارتولن خطرناک است؟
عارضه بارتولن خطرناک نیست و در حالت عادی ممکن است حتی درد و علامت خاصی نداشته باشد. این عارضه در صورت بروز عفونت ممکن است برای فرد مشکلاتی را به همراه داشته باشد که با جراحی و سایر روش های درمانی قابل بهبود است.
آیا این کیست ها درمان قطعی دارد؟
کیست بارتولن در افراد مجرد و در دختران ۲۰ سال رایج تر است، اما وجود آن جای نگرانی ندارد. این بیماری به راحتی قابل درمان بوده و خطر زیادی ندارد. در افراد زیر ۴۰ سال میتوان با مراجعه به پزشک متخصص و در بیمارستان، درمان قطعی این عارضه را انجام داد. این درمان در مواقعی با جراحی و در خیلی از مواقع با آنتی بیوتیک انجام پذیر می باشد.
پیشگیری از ایجاد غده بارتولن
انجام برخی نکات مراقبتی میتواند به شما کمک کند تا از بروز این عارضه جلوگیری کنید:
- کیست بارتولن در بسیاری از موارد در پی عفونت های جنسی ایجاد میشود. بنابراین برای جلوگیری از آن بهتر است در هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.
- کلام آخر
- توصیه میشود هر چند ماه یکبار برای اطمینان از سلامت خود به پزشک زنان مراجعه کنید. انجام چکاپ به شما کمک میکند تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.
- رعایت بهداشت فردی در حمام و دستشویی میتواند از بروز عفونت بارتولن جلوگیری کند.
مراقبت های بعد از عمل کیست بارتولن
در مواقعی که برای برداشتن کیست نیاز به عمل جراحی توسط پزشک خود داشتید، این نکته را در نظر بگیرید که بعد از عمل نیز تا مدتی نیاز است تا تحت نظر پزشک قرار بگیرید. یک یا دو روز بعد از انجام عمل تخلیه کیست نیاز است مجددا به پزشک مراجعه نمایید تا محل تخلیه توسط پزشک بازبینی شود. در مواقعی ممکن است بعد از عمل، محل جراحی با درد همراه می باشد که در این مواقع باید با تجویز پزشک از مسکن استفاده نمایید. برای نتیجه بهتر نیاز است تا دوره کامل آنتی بیوتیک ها و مسکن های تجویز شده توسط پزشک، مصرف شود. برای تسریع روند بهبودی نیاز است که بعد از عمل از انجام موارد پایین اجتناب نمایید:
- تا ۴ هفته بعد از عمل، در موقع استحمام از مواد شوینده بودار استفاده نفرمایید
- به مدت ۴ هفته از برقراری رابطه جنسی خودداری نمایید
- در حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از عمل جراحی از کارهایی که نیاز به تمرکز بیشتری دارد، مانند رانندگی خودداری نمایید تا تاثیر داروی بیهوشی بطور کامل از بدن شما رفع شود
غده بارتولن در دوران بارداری
علائم این کیست در زمان بارداری مانند افراد معمولی می باشد و دارای نشانه هایی مانند احساس درد، تورم، تب و لرز و درد در هنگام راه رفتن می باشد که در افراد باردار نیز به همین شکل است. این فرضیه وجود دارد که احتمال این بیماری در زنان باردار بیشتر می باشد و راه های پیشگیری از این بیماری در افراد باردار باید با حساسیت بیشتری انجام شود.
درمان غده بارتولن در دوران بارداری
درمان این کیست ها در زمان بارداری بسته به شدت و بزرگی آن دارد. اگر بزرگی کیست به اندازه ای نباشد که نیاز به جراحی داشته باشد، پزشک بعد از زایمان آن را درمان می کند، اما در مواقعی که کیست بزرگ باشد و همراه با درد شدید باشد، باید درمان فوری روی آن صورت گیرد. در زمانیکه کیست بارتولن در موقع بارداری رو به رشد باشد، فرد با دوران بارداری خطرناکی همراه است و گاهی منجر به زایمان زودرس می شود.
این کیست ها با نازایی مرتبط نبوده و اختلالی را در باروری فرد ایجاد نمی کند. تنها ممکن است فرد در هنگام رابطه جنسی و یا فعالیت های روزمره دچار ناراحتی و درد شود.
درمان نکردن این کیست ها چه عواقبی دارد؟ در صورت تشخیص این کیست باید فرد مبتلا سریعا به پزشک مراجعه نماید. اگر کیست در مراحل ابتدایی تخلیه شود مشکلی را برای بیمار ایجاد نمی کند، اما اگر دیر اقدام به درمان آن شود، بیماری در بدن پیشرفت کرده و فرد را دچار آبسه یا کیست عفونی می کند. کیست های عفونی دارای عوارض خاص خود می باشند و عود کردن بیماری باعث درد در هنگام رابطه جنسی و راه رفتن می شود و در مواقعی ممکن است به کل ناحیه واژن منتقل شود.
ترکیدن کیست بارتولن
با ترکیده شدن این کیست، مایع درون آن تخلیه شده و تورم کیست در آن ناحیه از بین می رود که گاهی ممکن است این التهاب تا چند روز یا چند ساعت باقی بماند. ترکیدن این کیست ها عوارضی را برای بیمار ایجاد نمی کند اما بعد از ترکیدن باید بیمار معاینه فیزیکی شود. تنها نیاز است تا مراقبت های بهداشتی لازم انجام شده و مواردی مانند شست و شوی واژن، استفاده از کاندوم در حین رابطه جنسی و غیره را رعایت نمایید. این کیست ها تا تبدیل نشدن به آبسه و عفونت، با ترکیده شدن خطری را برای بیمار ایجاد نمی کند. برای ترکیدن این کیست ها می توانید در آب گرم نشسته و این روش را ۳ تا ۴ بار در طول روز انجام دهید. نشستن در آب گرم و یا استفاده از کمپرس آب گرم از روش های درمان خانگی این بیماری است.
کلام آخر
بارتولن غددی هستند که در دو طرف لبه واژن قرار دارند. این غدد ممکن است در اثر مسدود شدن مجاری و جمع شدن ترشحات، متورم شده و به کیست تبدیل شوند. این عارضه خطرناک نیست و ممکن است با علائم خاصی همراه نباشد؛ اما در صورت بروز عفونت ممکن است مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند. در صورت ایجاد تورم و درد در ناحیه واژن، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
